کد مطلب:223657 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:230
شهر مشهد
شهر مشهد كه در جنوب كشف رود واقع شده قریب 1015 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در 37 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی و 49 درجه و 36 دقیقه طول شرقی قرار گرفته و فاصله آن تا تهران 913 كیلومتر می باشد. مشهد بر سر راههای تركستان و افغانستان و هندوستان و بلوچستان واقع شده و شهر مزبور تا سال 202 هجری دیه كوچكی بنام سناباد از توابع طوس بود.
قبل از اینكه مشهد آباد شود طوس مركز خراسان بود و اهمیت بسزائی داشته است و راجع بآن در كتب معجم البلدان و نزهة القلوب چنین نوشته شده:
طوس شهریست در خراسان كه بین آن و نیشابور ده فرسخ و مشتمل بر دو شهر است كه یكی طابران و دیگری نوقان باشد. قرای طوس از هزار متجاوز و آن در زمان عثمان بن عفان فتح شده و در آن قبر علی بن موسی الرضا و هارون الرشید می باشد. [1] .
[ صفحه 46]
بنقل از نزهة القلوب «طوس از اقلیم چهارم است طولش از جزایر خالدات (صب لب) و عرض از خط استوا (لز) جمشید پیشدادی سخت بعد از خرابی طوس گودرز تجدید عمارتش كرده بنام خود منسوب گردانید و از مزار عظما قبر امام معصوم علی بن موسی الرضا رضی الله عنه - ابن جعفر در ده سناباد بچهار فرسنگی طوس است و قبر هارون الرشید خلیفه عباسی در مشهد مقدس آن حضرت است و مشهد طوس از مشاهیر مزارات متبركه است و آن موضع اكنون شهر شده و از مشهد تا زاوه سنجان پانزده فرسنگ است و قطب الدین حیدر در زاوه است و شاه سنجان در سنجان است و سلطان سلیمان در ولایت باخزر و در جانب قبله ی طوس دروازه ایست كه سه هزار ولی ابوبكر نام در مزارات این دروازه رودبار آسوده اند و در جانب شرقی او قبر امام حجةالاسلام محمد غزالی و احمد غزالی و مزار فردوسی و معشوق طوسی هم آنجاست مردم طوس نیكو سیرت و پاك اعتقاد و غریب دوست می باشند و از میوه های آنجا انگور و انجیر بسیار شیرین باشد و در حوالی طوس مرغزاری است كه آنرا مرغزار رایگان گویند طولش دوازده فرسنگ و عرضش پنج فرسنگ از مشاهیر جهان است. [2] .
بطوریكه گفته شد شهر مشهد كنونی قبلا قریه ی بنام سناباد بوده و پس از آنكه در سال 203 هجری حضرت رضا علیه السلام بدست مأمون شهید و در محل مزبور مدفون گردید اسم آن به مشهد تبدیل و بتدریج رو به آبادی و عمران گذراده و بر وسعت آن افزوده شده است. شهر مشهد با اینكه در زمان فتنه مغول و ازبكان چندین مرتبه خراب و ویران گردید با وجود این از لحاظ توجه اهالی بموقعیت مذهبی آن بزودی مجددا آباد مخصوصا در زمان پادشاهان صفویه در آبادی آن اهتمام شده و نادر شاه افشار و حتی پادشاهان قاجاریه نیز در آنجا عماراتی بنا نهادند.
شهر مقدس مشهد امروز مطاف عمومی ایرانیان و مزار فرقه ناحیه امامیه اثنی عشریست كه در هر سال بیش از دو میلیون نفر بزیارت آنجا می شتابند و با تكمیل راه آهن امید است از بزرگترین شهرهای ایران گردد.
[ صفحه 47]
قبل از اینكه مشهد آباد شود طوس مركز خراسان بود و اهمیت بسزائی داشته است و راجع بآن در كتب معجم البلدان و نزهة القلوب چنین نوشته شده:
طوس شهریست در خراسان كه بین آن و نیشابور ده فرسخ و مشتمل بر دو شهر است كه یكی طابران و دیگری نوقان باشد. قرای طوس از هزار متجاوز و آن در زمان عثمان بن عفان فتح شده و در آن قبر علی بن موسی الرضا و هارون الرشید می باشد. [1] .
[ صفحه 46]
بنقل از نزهة القلوب «طوس از اقلیم چهارم است طولش از جزایر خالدات (صب لب) و عرض از خط استوا (لز) جمشید پیشدادی سخت بعد از خرابی طوس گودرز تجدید عمارتش كرده بنام خود منسوب گردانید و از مزار عظما قبر امام معصوم علی بن موسی الرضا رضی الله عنه - ابن جعفر در ده سناباد بچهار فرسنگی طوس است و قبر هارون الرشید خلیفه عباسی در مشهد مقدس آن حضرت است و مشهد طوس از مشاهیر مزارات متبركه است و آن موضع اكنون شهر شده و از مشهد تا زاوه سنجان پانزده فرسنگ است و قطب الدین حیدر در زاوه است و شاه سنجان در سنجان است و سلطان سلیمان در ولایت باخزر و در جانب قبله ی طوس دروازه ایست كه سه هزار ولی ابوبكر نام در مزارات این دروازه رودبار آسوده اند و در جانب شرقی او قبر امام حجةالاسلام محمد غزالی و احمد غزالی و مزار فردوسی و معشوق طوسی هم آنجاست مردم طوس نیكو سیرت و پاك اعتقاد و غریب دوست می باشند و از میوه های آنجا انگور و انجیر بسیار شیرین باشد و در حوالی طوس مرغزاری است كه آنرا مرغزار رایگان گویند طولش دوازده فرسنگ و عرضش پنج فرسنگ از مشاهیر جهان است. [2] .
بطوریكه گفته شد شهر مشهد كنونی قبلا قریه ی بنام سناباد بوده و پس از آنكه در سال 203 هجری حضرت رضا علیه السلام بدست مأمون شهید و در محل مزبور مدفون گردید اسم آن به مشهد تبدیل و بتدریج رو به آبادی و عمران گذراده و بر وسعت آن افزوده شده است. شهر مشهد با اینكه در زمان فتنه مغول و ازبكان چندین مرتبه خراب و ویران گردید با وجود این از لحاظ توجه اهالی بموقعیت مذهبی آن بزودی مجددا آباد مخصوصا در زمان پادشاهان صفویه در آبادی آن اهتمام شده و نادر شاه افشار و حتی پادشاهان قاجاریه نیز در آنجا عماراتی بنا نهادند.
شهر مقدس مشهد امروز مطاف عمومی ایرانیان و مزار فرقه ناحیه امامیه اثنی عشریست كه در هر سال بیش از دو میلیون نفر بزیارت آنجا می شتابند و با تكمیل راه آهن امید است از بزرگترین شهرهای ایران گردد.
[ صفحه 47]
[1] معجم البلدان حرف ط ص 2 ج 3.
[2] نزهة القلوب صفحه 151 - جغرافياي ستاد ارتش - جغرافياي اداره كل آمار و ثبت احوال.